Хуулийн сургуульд элсэн суралцах ба суралцахад анхаарах зүйлс

Хуулийн сургуульд элсэн суралцах замнал нь олон сорилт, боломжийг дагуулдаг бөгөөд зөв бэлтгэл, зорилго, тууштай байдал шаарддаг. Дэлхийн хэмжээнд хуульчдын эрэлт жилээс жилд өсөн нэмэгдэж байгаа бөгөөд Монгол Улсад ч мөн адил хууль эрх зүйн салбарт ажиллах мэргэжлийн боловсон хүчний хэрэгцээ өндөр хэвээр байна. 2023 оны байдлаар Монгол Улсад 4,000 гаруй хуульч ажиллаж байгаа нь энэ салбарын ирээдүйн өсөлтийг илтгэж байна. Иймд хуулийн сургуульд элсэн суралцахыг хүсэж буй залууст дараах 10 чухал зүйлсийг хүргэж байна.

1. Зорилгоо тодорхойлох

Хуулийн сургуульд элсэхээс өмнө өөрийн ирээдүйн зорилгоо тодорхойлох нь маш чухал. Та ямар чиглэлээр хуульчаар ажиллахыг хүсэж байна вэ? Эрүү, иргэн, захиргаа, олон улсын эрх зүй гэх мэт олон чиглэл бий. Таны сонирхол, үнэт зүйлс, ур чадварт тохирсон чиглэлийг сонгох нь суралцах явцыг илүү утга учиртай болгодог.

2. Сургалтын хөтөлбөр ба сургуулийн нэр хүнд

Хуулийн сургууль бүр өөрийн онцлог, давуу талтай. Сургалтын хөтөлбөр, багш нарын туршлага, практик дадлага хийх боломж зэргийг сайтар судлах хэрэгтэй. Монгол Улсын Их Сургууль (МУИС), Отгонтэнгэр их сургууль зэрэг нэр хүндтэй сургуулиуд хууль зүйн чиглэлээр мэргэшсэн боловсон хүчин бэлтгэдэг. Гадаадын их сургуулиудад суралцах боломжийг ч судлах нь зүйтэй.

3. Элсэлтийн шалгалтанд бэлтгэх

Ихэнх хуулийн сургуулиуд элсэгчдээс элсэлтийн ерөнхий шалгалт (ЭЕШ) болон зарим тохиолдолд тусгай шалгалт авдаг. Англи хэл, логик сэтгэлгээ, нийгмийн ухааны мэдлэг шаарддаг тул эдгээр чиглэлд анхаарч, цаг төлөвлөлттэйгээр бэлтгэх нь чухал. 2022 оны байдлаар хуулийн чиглэлээр элсэгчдийн дундаж оноо 650-750 байсан нь өрсөлдөөн өндөр байгааг харуулж байна.

4. Ном унших дадалтай болох

Хуульч болохын тулд олон төрлийн хууль, эрх зүйн баримт бичиг унших шаардлагатай. Ном унших нь зөвхөн мэдлэг олж авах төдийгүй логик сэтгэлгээ, үгийн баялаг, бичгийн чадварыг хөгжүүлдэг. Монгол Улсын Үндсэн хууль, Иргэний хууль, Эрүүгийн хууль зэрэг суурь хуулиудыг унших дадлыг эрт төлөвшүүлэх нь зүйтэй.

5. Харилцааны ур чадвар

Хуульч хүн зөвхөн хууль мэддэг байхаас гадна хүмүүстэй ойлголцож, итгэл төрүүлж чаддаг байх ёстой. Иймд харилцааны ур чадвараа хөгжүүлэх нь чухал. Мэтгэлцээний клуб, олон нийтийн арга хэмжээнд оролцох нь энэ чадварыг нэмэгдүүлдэг.

6. Цагийн менежмент

Хуулийн сургуулийн хичээл, даалгавар, судалгааны ажлууд ихээхэн цаг хугацаа, хүч чармайлт шаарддаг. Иймд цагийг зөв төлөвлөх, зохион байгуулах чадвартай байх нь амжилтад хүрэх үндэс болно. Өдөр тутмын хуваарь гаргаж, зорилтот ажлуудаа биелүүлж сурах нь үр дүнтэй.

7. Судалгааны чадвар

Хуулийн чиглэлээр суралцахад судалгаа хийх чадвар зайлшгүй шаардлагатай. Хууль зүйн актууд, шүүхийн практик, онолын материалуудыг задлан шинжлэх, дүгнэлт хийх чадварыг эзэмших хэрэгтэй. Эрдэм шинжилгээний өгүүлэл унших, реферат бичих дадлага хийх нь энэ чадварыг хөгжүүлдэг.

8. Ёс зүй, хариуцлага

Хуульч хүн ёс зүйтэй, шударга, хариуцлагатай байх ёстой. Үйлчлүүлэгчийн эрх ашгийг дээдлэх, хуулийг чанд сахих, мэргэжлийн нууцыг хадгалах зэрэг нь хуульчийн гол шинж чанарууд юм. Суралцах хугацаандаа эдгээр үнэт зүйлсийг ухамсарлаж төлөвшүүлэх нь чухал.

9. Практик туршлага хуримтлуулах

Онолын мэдлэгээс гадна бодит амьдрал дээр хэрэгжүүлэх туршлага хуримтлуулах нь хуульчийн ур чадварыг нэмэгдүүлдэг. Хуулийн фирм, прокурор, шүүх, төрийн байгууллагад дадлага хийх, сайн дурын ажилд хамрагдах нь ирээдүйн ажлын гараанд чухал ач холбогдолтой.

10. Тууштай байдал, тэвчээр

Хуулийн сургуульд суралцах нь олон жилийн хичээл зүтгэл шаарддаг. Шантрах, ядарч цуцах үе олон гардаг ч зорилгодоо үнэнч байж, тууштай хичээх нь амжилтын түлхүүр юм. Саад бэрхшээлийг даван туулах тэвчээр, сэтгэлийн хаттай байх нь хуульч болох замд зайлшгүй шаардлагатай чанаруудын нэг билээ.